Căn chỉnh góc bánh xe ô tô

Một hiện tượng thường thấy trên đường phố là xe chạy thẳng nhưng vành vô-lăng không được cân và thẳng. Do đó mà người điều khiển phương tiện phải thường xuyên phải ghì tay lái và giữ vô lăng bằng hai tay để giữ cho xe chạy theo hướng thẳng, gây mệt mỏi và căng thẳng.Điều này đặc biệt xấu nếu bạn là người kinh doanh vận tải mà công việc phải chạy xe đường dài liên tục như tuyến Bắc-Nam thì sự căng thẳng và mệt mỏi không cần thiết làm cho nghề lái xe đường dài trở thành thêm bội phần khó khăn vất vả.Trong một số trường hợp chúng ta để ý có những xe (nhất là xe buýt và xe tải) có khi mắt thường cũng phát hiện ra khi xe đi thẳng nhưng đầu xe và đuôi xe không thẳng hướng với nhau hay còn gọi là vẹo cầu.

Hoặc có những xe chỉ đi một chuyến đường dài là phải thay nguyên một dàn lốp và càng chạy đường nhẵn càng “ăn lốp” nhanh.

Tất cả các lỗi trên là những lỗi kỹ thuật liên quan đến “góc đặt bánh xe”.

Việc xảy ra sai lệch về góc đặt bánh xe vốn diễn ra rất từ từ và không gây hậu quả ngay lập tức – làm cho người lái xe dần quen với sự sai lệch và vô thức “bù trừ” hiện tượng sai lệch của phương tiện giao thông bằng cách thường xuyên ghì một lực vào tay lái để cho chiếc xe đi thẳng.

Nhưng trong thực tế, người điều khiển phương tiện và các cơ quan đăng kiểm phương tiện chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề này mà thường chỉ quan tâm đến thiết bị phanh hãm, đèn, còi…

Việc kiểm tra và hiệu chỉnh “góc đặt bánh xe” là một lĩnh vực kỹ thuật mới và đòi hỏi máy móc kỹ thuật hiện đại và độ chính xác cao, đầu tư lớn mới đáp ứng được yêu cầu này.

Vì sao phải căn chỉnh “góc đặt bánh xe”?

Trong kỹ thuật ô tô các bánh xe được thiết kế sao cho chúng tạo thành những góc nhất định với thân xe và với mặt đường.

Xe dù hiện đại đến đâu nhưng cấu tạo chung nhất là vẫn phải có bốn bánh tiếp đất. Điều này cho thấy ý nghĩa vô cùng quan trọng của bánh xe không chỉ là nâng đỡ toàn bộ của chiếc xe mà bánh xe còn được thiết kế mang tính hình học tối ưu để tạo cho chiếc xe đó có tính năng vận hành tốt như:

– Khả năng bám đường tốt nhất.

– Tạo cảm giác lái êm dịu nhất.

– Đảm bảo độ bền nhất cho các chi tiết cơ khí (giàn rô-tuyn, cao su, bi moay-ơ)

– Giảm thiểu nhất độ mài mòn lốp xe.

Việc thiết kế 4 điểm chạm đất sao cho chúng tạo với mặt đường và tạo với nhau một góc nhất định nào đó tùy thuộc vào trình độ thiết kế cũng như ý định của kỹ sư chế tạo xe hơi để sao cho chiếc xe có tính năng vận hành tốt nhất hoặc có bộ lốp chạy bền nhất.

Trong thực tế sử dụng ô tô chúng ta thấy có những xe lái rất nhẹ nhàng, chắc chắn, linh hoạt, chính xác, dễ điều khiển (tay lái “đánh đâu trúng đó”), lái lâu không bị mệt, và có những xe thì cảm giác lái rất “cứng” hoặc rất “nhão”, hoặc phải tốn rất nhiều công sức để điều khiển xe đi đúng hướng.

Lý do tại sao lại như vậy?

Chưa nói đến sự khác nhau về công suất động cơ, bộ truyền động, lý do có sự khác nhau như vậy là vì các xe đó được thiết kế với các góc đặt bánh xe khác nhau phù hợp với các yêu cầu thiết kế. Các mục tiêu này lại mâu thuẫn với nhau. Xe chạy êm dịu, vào cua nhẹ nhàng thì lại khó vượt được chướng ngại vật và ngược lại.

Việc thiết kế góc đặt bánh xe trong chế tạo xe hơi là một môn khoa học đảm bảo cho chiếc xe đó có được các tính năng tối ưu trong vận hành.

Chính vì lý do có việc thiết kế góc đặt bánh xe như vậy nên trong thực tế sửa chữa và sử dụng chúng ta phải tôn trọng các thiết kế đó bằng cách thường xuyên và định kỳ phải kiểm tra và hiệu chỉnh đưa các góc thiết kế: Camber (góc nghiêng của mặt phẳng bánh xe so với phương thẳng đứng), Caster (góc nghiêng của trục giảm xóc so với phương thẳng đứng), Toe-in (độ chụm/loe của bánh xe), King pin (độ nghiêng của trụ lái), Thrust Angle (góc lệch giữa trục trung tâm của xe và trục chuyển động của cầu) về đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất quá trình đó gọi là phương pháp căn chỉnh góc đặt cả 4 bánh xe hay “Total Wheel Alignment”.

Với sự trợ giúp của khoa học máy tính như phần mềm chuyên dùng và bộ vi xử lý, cũng như kỹ thuật quét camera không gian 3 chiều, người ta đã chế tạo được các bộ máy thay thế con người có thể trong một thời gian ngắn tự động đo kiểm tra và hiệu chỉnh các góc đặt bánh xe một cách chính xác và thuận tiện ngay cả các góc ẩn và góc trìu tượng mà bằng mắt người (thợ chăng dây để chỉnh) hoặc kỹ thuật hồng ngoại, hoặc kỹ thuật laser (phương pháp đo alignment theo kiểu cũ) không thể làm được.

Hiện nay tại Việt Nam đã có nhiều garage và xưởng dịch vụ ô tô đã đầu tư và khai thác dàn máy Wheel Aligment để chỉnh góc đặt bánh xe và máy chuẩn đoán lốp có tải hiện đại của Hoa Kỳ, Úc, Ý…

Nhiều người sử dụng thắc mắc là ngay cả khi xe đã được căn chỉnh góc đặt bánh xe một cách cẩn thận nhưng vẫn bị “nhao” lái. Điều này chỉ có thể được khắc phục khi xe được cân chỉnh bằng máy có tính năng “cân bằng động có tải” như máy Hunter GPS9700 của Hoa Kỳ, có thể phân tích được lực kéo ngang của lốp khi xe chuyển động trên đường, đây là lỗi khá phổ biến của lốp xe mà chúng ta phải có máy móc chuẩn đoán mới phát hiện ra và khắc phục dễ dàng.